Quizvraag: wat draagt meer bij aan de biodiversiteit: grote meren en oceanen of (tuin)vijvertjes?Als jouw antwoord vijvertjes is, dan heb je helemaal gelijk! Het door de EU gefinancierde PONDERFUL-project kwam tot de conclusie dat vijvers meer bijdragen omdat ze simpelweg meer planten en dieren ondersteunen. Natuurlijk zijn oceanen en grote meren ook super belangrijk, maar een vijver is voor meer verschillende soorten dieren toegankelijk, naast de beestjes die in het water leven. Ook zoogdieren kunnen er lekker in drinken, badderen en schuilen. Larven en kleine waterdiertjes die tussen de waterplanten wonen zijn weer voedsel voor kikkers, vissen, waterkevers en vogels. Een super waardevolle toevoeging aan jouw tuin dus, zo’n vijver! Maar als je een vijver wil aanleggen, kom je opeens voor veel keuzes te staan. Ga je voor een ingraafvijver of een wadi, en welke waterplanten ga je kiezen? Wij vertellen je hoe je ‘project vijver’ aanpakt.
Stap 1 is bedenken wat voor basis jij wil voor je vijver. Maak je het jezelf graag makkelijk? Snappen wij wel. Er zijn (tweedehands) ingraafvijvers, dit zijn een soort bakken die je gemakkelijk zelf in kunt graven. Marktplaats staat er vol mee, dus nieuw kopen is vaak niet nodig!
Wil je niks ingraven of heb je weinig plek? Dan kan een terrasvijver een hele goede oplossing zijn. Een terrasvijver is eigenlijk een soort bak die op de grond kan staan, en je hebt ze al vanaf een oppervlakte van 120×90 cm. Zelfs met deze beperkte ruimte is er genoeg plek voor planten en insecten!
Wil je een optie waarbij je wat meer keuze hebt en niet aan een vaste vorm of ontwerp vastzit? Dan is vijverfolie de betere optie voor jou. Vijverfolie kun je zien als de bodem van je vijver, want anders vloeit het water natuurlijk zo weg in de grond en heb je geen vijver maar een soort wadi. Nu zijn wadi’s ook heel waardevol en belangrijk, want wadi’s bergen regenwater en zuivert het, waarna het water infiltreert in de ondergrond. Zo helpen wadi’s tegen wateroverlast en droogte! Maar in dit scenario willen we graag dat het water blijft staan en niet wegvloeit. Met vijverfolie kun je het qua vorm zo gek maken als je wil, dus maak al je wildste vijver-dromen realiteit. Gebruik geen landbouwfolie, dat is te dun om te gebruiken in je vijver. Vijverfolies van FPP, HDPE of EPDM zijn het best voor het milieu. Deze folies gaan lange tijd mee.
Je vijver op de meest zonnige plek plaatsen, of juist onder een boom? Dat is beide niet zo’n goed idee. Ons advies: een plek met redelijk zonlicht en waar niet veel bladeren in je vijvertje terecht kunnen komen. Bladeren zorgen namelijk voor extra onderhoud én voor extra voedingsstoffen in het water. Daardoor heb je meer kans op algengroei, en dat wil je liever niet! Mooi plekje gevonden? Graven maar!
Zo, je hebt een vijverbak ingegraven of een mooie basis met folie gemaakt. Water erbij gooien en klaar? Nou, als je een vijver vol smoezelig water wil, dan wel. Maar als je mooi helder water in je vijver wenst waar je al je nieuwe water-vriendjes lekker in kunt bekijken, is het goed om over plantjes na te gaan denken.
Waterplanten in je vijver zorgen er namelijk voor dat er voldoende zuurstof in het water zit en filteren al het vuil in het water weg. En al dat groen staat natuurlijk ook hartstikke gezellig! Hierdoor gaat je vijver ook wat meer ‘op’ in je tuin en vormt het één geheel.
Voordat je naar de winkel rent: waar moet je op letten bij het kiezen van waterplanten? Daar kunnen we kort over zijn: waterzones. Een vijver is niet overal even diep: hij loopt af naar het midden. Iedere waterplant heeft weer verschillende voorkeuren, waardoor het belangrijk is om hier rekening mee te houden.
Vind je dat te veel uitzoekwerk? Misschien is de Tuiny Poel van het IVN dan iets voor jou: In het Tuiny Poel Basispakket zitten 12 waterplanten waarmee je een vijver van 2 m2 kunt aanleggen. En je hoeft het niet alleen te doen. In de bijgeleverde aanleginstructie wordt stap-voor-stap uitgelegd hoe je de vijver aanlegt en hoe je deze moet onderhouden. De planten zijn inheems en biologisch. Helemaal verantwoord, dus!
Met een kleine vijver heb je eigenlijk voldoende aan een vijverbak en wat planten. Maar bij een grotere vijver, met bijvoorbeeld vissen, heb je wel wat extra tools nodig om je vijver schoon te houden. Denk bijvoorbeeld aan vijverpompen en vijverfilters. Let wel op: een natuurlijke vijver, dus een vijver die zichzelf ‘in stand’ houdt, is de meest duurzame optie. Wil je een vis of zwemvijver aanleggen, is dat een stuk lastiger en moet je daar producten voor aanschaffen. Hierdoor zijn ze minder milieuvriendelijk.
Voor alle uitgebreide informatie over het aanleggen van een natuurlijke tuinvijver plus een handig stappenplan check je dit blog van Milieucentraal!
Wil je tegels wippen en ze vervangen voor een vijver? Dat is een super goed idee! Je mag deze tegels zeker bij ons opgeven: we rekenen ze 100% mee.
Zo, nu weet je alles wat je moet weten over het aanleggen van een vijver! Wip die tegels, graaf die kuil en geniet over een tijdje van al dat nieuwe leven in je tuin. Hoera!