Waarom is het eigenlijk belangrijk voor kinderen om buiten te kunnen spelen?

Opgroeiende kinderen ontwikkelen zich. Dit doen ze mentaal, maar ook fysiek. En deze fysieke ontwikkeling is nu precies wat onder druk staat. Wist je dat het aantal kinderen dat dagelijks buiten speelt is gedaald naar 14%, terwijl de beeldschermtijd toeneemt tot wel twee uur per dag? Hiermee voldoet maar 61% van de 4 tot 12-jarigen aan de nationale bewegingsrichtlijn! Dit terwijl bewegen super veel voordelen heeft: het helpt kinderen sterkere botten en spieren op te bouwen en hun gewicht onder controle te houden. Daarnaast kan beweging het risico op gezondheidsproblemen verlagen. Ook bevordert bewegen de motoriek die bij een groot deel van de kinderen (ruim) onvoldoende is. En bewegen is ook nog eens leuk! Kinderen zitten letterlijk en figuurlijk lekkerder in hun vel.

Verminderde band met de natuur

De toenemende verstedelijking, de opkomst van zittende bezigheden zoals tv kijken
en gamen zorgen er onder andere voor dat kinderen steeds minder in contact komen met natuur. Door het gebrek aan ervaringen met natuur in de kinderjaren krijgen kinderen steeds minder een band met natuur. Dat is echt foute boel, dus hier moeten we iets aan doen!

Hoe kun je dit voorkomen? Nou, bijvoorbeeld door schoolpleinen te vergroenen! Ben je nog niet overtuigd? Dit zijn de voordelen van een groen schoolplein:

• Kinderen doen andere beweeg- en zintuiglijke ervaringen op.
• Buitenspelen op een groen plein zorgt ervoor dat kinderen daarna hun aandacht beter bij de lesstof kunnen houden.
• Groene schoolpleinen brengen kinderen in contact met natuur, waardoor ze een positieve houding tegenover de natuur hebben.
• Een groen schoolplein maakt het voor leerkrachten aantrekkelijker om buiten les te geven! Hoe leuk is dat?
• Een groen schoolplein stimuleert de biodiversiteit.

Groen schoolplein in Rotterdam

Maar hoe pak je zo’n vergroeningsproject aan? Vanessa heeft hier ervaring mee. In augustus 2023 is ze begonnen met het vergroenen van het schoolplein bij Coöperatie Burgemeester 46, een collectief van creatieve makers en ambachten uit Rotterdam Overschie. Het schoolplein hoort bij dit verzamelgebouw. Twee jaar hebben ze zitten broeden op hun masterplan, om het schoolplein te vergroenen en klimaatbestendiger te maken. Omdat het schoolplein vlak langs de A13 ligt, is deze vergroening ook voor de buurt meer dan welkom!

Inmiddels hebben ze ruim 1200 m2 aan tegels gewipt en ze zijn nóg niet klaar. De voorzijde van het gebouw wordt ook nog onder handen genomen. Veel tegels worden opnieuw gebruikt voor paden en plantenvakken. Ook is er een grote Wadi (een soort groene greppel) van 56m3 aangelegd, waar de gewipte tegels goed van pas komen. Deze zijn hier namelijk opnieuw gebruikt.

Wel hadden ze wat professionele hulp nodig: bij de tuinverbouwing voor het graven van de afwatering naar de Wadi en de Wadi zelf. “Dit konden we zelf echt niet doen!” aldus Vanessa. Een prachtig project, waar Vanessa en haar collega’s mooie herinneringen aan hebben. “Met voor sommigen nog blijvende herinneringen, bij de fysio!” grapt ze.

Ook de kinderen zelf zijn overtuigd!

Hoe vinden de kinderen het zelf eigenlijk, zo’n groen schoolplein? Dat vroegen we aan Leerkracht Robert van de Oranjeschool. Samen met zijn leerlingen bezocht hij de Speeldernis, een inspirerende natuurspeel- en leerplek, ter inspiratie van hun groenblauwe schoolplein. Leerkracht Robert stapt als één van de eersten met laarzen en al het water in. “Het is genieten dit. Kinderen komen in een andere mindset. Op een stenen schoolplein is al bepaald hoe je met alles moet spelen. Een groene plek als dit is veel intuïtiever en daagt uit tot fantasie, creativiteit en ontdekken. Kijk ook hoe sociaal de leerlingen bezig zijn. Zelfs de stoerste van het plein staat nu lekker met modder te spelen. Wat me ook opvalt? Normaal gesproken zijn er snel veel grenzen, maar kinderen kunnen heel goed hun eigen grenzen bepalen.”

Ook Ian Mostert, projectleider Kind en Natuur bij IVN Natuureducatie, is overtuigd van de voordelen van groene schoolpleinen. Hij is betrokken (geweest) bij zo’n 80 vergroeningstrajecten, een echte ervaringsdeskundige dus: “Naast de voordelen in de groei en ontwikkeling van kinderen zijn er ook voordelen op grotere schaal. Zo zien we dat kinderen zich minder vervelen, minder gepest wordt en er minder ruzies zijn tussen kinderen onderling (heel fijn voor de leerkrachten dus!), maar ook dat groene schoolpleinen in de buurt voor verbroedering zorgen.”

“We zijn betrokken geweest bij de vergroening van een schoolplein waar voorheen gedeald werd en waar gezinnen écht niet kwamen. De nieuwe directrice heeft het schoolplein vergroend, in een participatietraject waar leerlingen zelf ook inspraak hadden in wat ze graag zouden willen met het schoolplein. Het schoolplein zou na de vernieuwing 24/7 opengesteld worden. Ondanks de ‘risico’s’ die hier aan vast zaten heeft ze alsnog besloten om het te vergroenen, omdat ze zo geloofde in de buurtfunctie die deze ruimte zou kunnen innemen. En dat is gebeurd: zelfs de mensen die in het begin kritisch waren klopten bij haar aan en zeiden ‘hé, moeten wij de planten water geven voor je?’. Rondom dat plein heeft zich echt een gemeenschap gevormd.”

Go team!

“Het is echt prachtig om te zien wat voor positieve invloed groen heeft op de ontwikkeling van kinderen en ook kan helpen om complexe thema’s behapbaar te maken”, vervolgt Ian. “Zo waren we bij een school waar we stromend water hadden toegevoegd in het ontwerp. De vorige dag had de juffrouw aan een groep kleuters een plaatje laten zien van een stuwdam. We zagen een groep van circa 8 kinderen uit deze klas samen de zandbak in gaan. Ze hadden ieder een andere rol: een paar waren aan het sjouwen, twee kindjes gingen alles uitdenken en coördineren, een derde zat het geheel te observeren. Ze hadden een teampje gevormd! Wat bleek: ze wilden het principe van die stuwdam zelf na proberen te maken. Dit was dus een spel op basis van wat ze geleerd hadden, het onderzoek op basis van de informatie die ze hadden gekregen. Het spelen in groen draagt dus op veel verschillende manieren bij aan de ontwikkeling van kinderen en hun leerproces.”

Zelf aan de slag?

Werk je zelf op een school met een grijs schoolplein en wil je aan de slag met het vergroenen? IVN Natuureducatie helpt je op weg! Ze hebben een handig stappenplan gemaakt zodat je het wiel zelf niet opnieuw uit hoeft te vinden.

Je kunt ook altijd aankloppen bij IVN Natuureducatie voor hulp. Ian geeft aan: “Denk vooral goed na wat jullie visie rondom het groene schoolplein is en hoe het plein ook in de toekomst goed gebruikt en onderhouden kan worden. Als de kinderen en de verbinding met de natuur maar centraal staan in de doelstelling, dat is het allerbelangrijkst. Dan denken we graag met jullie mee!”

Foto’s: Agnesschool Rotterdam, Cooperatie Burgemeester 46, Schoolplein Zaanstad